زنبورداری

همان طور که می دانید هر کلنی به یک ملکه احترام وفرمان برداری می کند و تمام خصوصیت جمعیت به آن بستگی دارد پس برای همین بایدبه کلنی ملکه از بهترین نژادداد تا کلنی قوی و محصولاتش زیاد شود .اکثرزنبورداران ملکه کلنی را خریداری می کنند ولی بعضی از زنبورداران به گفته های تولید کنندگان ملکه اهمیت نمی دهند و می گویند زنبور را در محیط مخصوص جفت گیریقرار نمی دهند و برای همین ملکه خالص جفت گیری نمی کند و نر های دیگر که معلوم نیست چه خصوصیاتی داشته اند جفت گیری کرده اند برای همین به خوبی ملکه اعتماد ندارند و از خریداری آن منصرف می شوند و خود ترجیح می دهند ملکه را خودشان تولید یا کلنی را به حال خود میگذارند تا خود کلنی تولید ملکه کند ویا کلاًزنبور داری علاقه به تولید ملکه دارد برای همین اصول و ضوابطی را باید بداند تا بهترین ملکه را در بهترین کلنی تولید کند

1-  کلنی باید قوی بوده و تمام قاب های آن پراز زنبور باشد .

2-  کلنی باید آرام بوده و کمتر نیش بزند .

3-  تولید محصولات  کلنی بالا باشد .

روش های تولید ملکه2 دسته می شود :1-طبیعی  2- مصنوعی

در روش های طبیعی کلنی خود شاخون ملکه زده و ملکه را خود کامل رشد داده و آماده بهره برداری می کنند و تعداد شاخونها از 3 عدد گرفته تا 15 تا که تعداد آن بسته به زرنگی کلنی دارد .

در روش مصنوعی،تولید ملکه تحت نظارت کامل زنبوردار بوده وتعداد آنان شاخون ها از15 عدد گرفته وتا بالای 40 تا ادامه داشته و می توان گفت که در روش مصنوعی تولید ملکه بهتر بوده و می توانیم بیشتر به هدف خود برسیم .

روش های طبیعی

1- استفاده از شاخون تعویض ملکه

در زمان بهار کلنی ممکن است ملکه را از دست بدهد یا به علت پیری ملکه خواست عوض کند در این موقع شاخون هایی در وسط شان درست شده وداخل آن تخم ریزی می کنند تعداد شاخون ها از 2عدد است تا6عدد، زمانی که سر شاخون ها بسته شدزنبور دار در این حال باید بزرگ ترین و داراز ترین شاخون را جا گذاشته و مابقی شاخون ها را از قاب جدا می کند

قابی را آماده و 2 یا 3 تخته چوب هم قطر با قاب آماده و به صورت طولی و موازی با قاب بالا و پایین ، داخل قاب محکم قرار می دهیم و روی آن را با نواری از موم می پوشانیم و شاخون هارا همانند داخل کندوسرشان به سمت پایین به تخته می چسبانیم و قاب را در کندویی قوی که دارای ذخیره باشند(درصورتی که کلنی ذخیره نداشت با قاب عسل یا محلول قند تغذیه شان میکنیم )و 24 ساعت پیش یتیم شده اند قرار میدهیم یا شاخون هارا در وسیله ای به نام انکوباتور (ماشین جوجه کشی )قرار می دهیم و در ضمن بین شاخون فاصله باشد تا در روز های نزدیک به تولد ملکه(از زمان تخم تا ملکه بالغ 15 روز به طول می انجامد)شاخون ها را داخل قفس مخصوص قرار دهیم تا در هنگام تولدشان به یک دیگر حمله ور نشوند و جا برای گذاشتن قفسه باشد . در اصطلاح به این قاب ،قاب پیوندی می گویند

2-استفاده از شاخون بچه دهی

دراین حالت همانند روش با عمل می کنیم ولی بااین تغیر که دیگر شاخونی در داخل کندو باقی نمی ماند. ملکه های بدست آمده در روش دوم بهتر است زیرا در روش اول ممکن است کلنی از لارو هایی پیرتر استفاده کند ولی در روش دوم از کلنی تخم مخصوص بچه دهی را در شاخون آن می گذارد .

3-استفاده از قاب حاوی لارو و تخم

در این روش ابتدا کلنی را یتیم میکنیم و تمامی قاب های تخم و لارو را از کلنی بدون آن که زنبوری روی آن نشسته با شد به کلنی های دیگری می بریم و از کلنی های خوب یک قاب لارو برداشته و داخل کندو می گذاریم وبعد از مدتی شاخون در روی قاب ها تشکیل می شود ولی در این روش هم ملکه های خوبی به وجود نمی آید زیرا کلنی از لارو های پیر تر استفاده میکند.

می توانیم به جای استفاده از قاب لارو از قاب تخم استفاده کنیم به طوری که طرفی از قاب تخم و طرفی دیگر هیچ تخم ،لارو یا شفیره ای نباشد و بعد قاب را به طرف اندرونی درب کندو به صورتی که سر تخم ها به طرف پایین و عمود با زمین باشند بعد از مدتی این قاب دارای تعدادی شاخون دارد و می توان گفت که ملکه های بدست آمده از کیفیت خوبی برخوردار اند 

روش های مصنوعی

برش کمانی و موزاییک کاری :

در این روش کلنی باید یتیم شود و تمامی قاب های تخم و لارو را از کندو خارج و

به کندو های دیگر انتقال شود به غیر از یک قال لارو و در مقابل باید قاب های شفیره از کندوها بگیریم  وبه این کلنی بدهیم وقاب لارو را با چاقویی تیز و داغ یک برش کمان دار در زیر قاب ایجاد کنید و قاب را در وسط کندو قراردهید بعد از 5 روز از کلنی بازدید و یک ردیف از لارو هایی که به شفیره تبدیل شده اند را با کاردی تیز سر هجره های آن را می زنیم در این حال خود زنبور ها شفیره هارا بیرون میریزند و دلیل این کار این است که5روز دیگر شاخون ها که زیر برش کمانی ساخته می شوند باید جدا کرد و در قاب پیوندی گذاشت و برای این که در هنگام برداشت شاخون به داخل آن آسیب نرسد باید قسمتی از موم دور آن را برداشت و هم چنین ممکن است که شفیره را کشت برای همین بهتر است سر شفیره های ردیف بالایی را  زد . در روش موزاییک کاری لازم نیست قاب لارو را برش داد وباید قابی خالی را برش داد و مانند روش بالا تمامی قاب های تخم و لارو را خارج باید کرد ویک قاب تخم باقی ماند و این قاب را در ناحیه تخم در ابعاد3*5 بریده و به صورتی که تخم به طرف پایین عمود است در برش کمانی ، موزاییک کاری و از موم مذاب برای چسباندن استفاده کنید ومابقی کار ها مانند روش برش کمانی است .

پیوند:

به عمل انتقال لارو یک روزه از سلول های کارگر به شاخون های ملکه را پیوند می گویند .پرستاری از لارو ها بر عهده کندو پرستار است (کلنی است که از تخم های پیوندی به خوبی مواظبت و بیشتر لاروهارا تغذیه می کند و خود سر شاخون ها را می بندد و ملکه را آماده می کند )که در اینجا لازم نیست کندویی که از آن لارو را بر داریم یتیم کنیم بلکه باید کندو یی که دارای زنبوران پرستار همراه با ذخیره کافی است یتیم کرد که به این کندو ، کندو پرستار میگویند که البته این جمعیت به حد اکثر خود رسیده باشد و دارای سلول های در حال تولد داشته باشد و نیت تولید شاخون بچه دهی را داشته یا شاخون زده باشد

ابتدا باید قاب پیوند مخصوص این روش را توضیح دهم :این قاب با قاب هایی که قبلا توضیح داده بودم یکی است و تنها فرق آن در یک مرحله دیگر است که باید اضافه شود در این مر حله باید شاخون هایی سر باز به ارتفاع 1 سانتی متر بسازیم که روش ساخت این صورت است که انگشتک های مخصوصی که مخروطی شکل اند و قطر آنها 7mmاست و که موم مذابی را آماده میکنیم و یک ظرف مخلوط صابون با آب هم آماده میکنیم و انگشتک را داخل آب و صابون زده و بعد داخل موم مذاب میکنیم و بیرون می آوریم این عمل را چند بار انجام می دهیم تا به اندازه کافی قطر پیدا کند و آن ها را بیرون آورده و تا ارتفاع  cm1جدا می کنیم ودر آخر آن را شستشو می دهیم زیرا زنبور در جایی که کمترین بوی صابون می دهد هم کار نمی کند و بعد از شستشو آن را به قاب پیوند متصل میکنیم .در هر سلول هال ساخته شده یک قطره ژله رویال که با آب مقطر رقیق شده می اندازیم و از کندو مادر قابی حاوی لارو را بر میداریم و جوان ترین لارو هارا انتخاب و با سوزن پیوند همان طور که در کلنی بوده اند زیر لارو برده و بیرون می آوریم و همان طور بدون هیچ پشت و رویی در هر سلول ساخته شده یکی قرار میدهیم اگر لارو پشت و رو شود روزنه ها تنفسش توسط ژله ها مسدود و کار ما درست در نمی آید . قاب را داخل کندوی پرستار که 24 ساعت پیش یتیم شده وتمام قاب های تخم و لارو برداشته شده قرار میدهیم و هر5 روز یکبار به کلنی سر میزنیم و مابقی کار ها مانند روش های قبل است .

استفاده از دستگاه یَنتِر (جِنتِر):

این دستگاه خود دارای سلول است که ملکه را در آن حبس میکنیم میله های آن دارای فاصله های پنجره ملکه است برای همین ملکه نمی تواند بیرون بیاید ودر همان سلول ها تخم گذاری می کنند بعد از تخم گذاری باید ملکه را بیرون آوریم چرا که از کمی جا ممکن است که بیشتر از یک تخم بگذارد که باید با انبرک تخم های زیادی را بیرون آورد .بهد از آن که تخم ها بیرون آمدند و تغذیه شدند سلول هارا بیرون آورده و روی قاب پیوند قرار می دهیم .

روش دیگربرای تولید ملکه :

 خودم این روش را طراحی کرده ام به طوری که قابی پیوندی همراه سلول هایش آماده و یک طبق روی کندو قرار داده بین دو طبق پنجره مانع عبورملکه میگذاریم وملکه را به بالای کندو برده وفقط همان قاب پیوند در آن بالا باشد قرار میدهیم ملکه به ناچار در آن ها تخم ریزی کرده و بعد از تخم ریزی ملکه را پایین برده و یک قاب لارو در کنار قاب پیوند قرارمیدهیم اگر در کندو قاب لارو نبود جایش از کندو های دیگر یک قاب لارو بدون زنبوردر داخل جمعیت قرار می دهیم بعد از مدتی که زنبوران به آن قاب آمدند قاب را بالا برده و کنار قاب پیوند قرار میدهیم تا زنبوران پرستار تخم ها را دیده و از تخم ها مواظبت کنند .

جفت گیری ملکه های تولیدی

ملکه جفت نخورده مانند قلابی بی طناب برای زنبوردار است چرا که اگر ملکه جفت گیری نکند تخم دانش بدون نطفه مانده و تخم نر می گذارد و در زنبورداری زنبور نر یک الاف عیش و نوش دار است که علاوه بر جفت گیری بخوروبخواب دارد که حتی نیش هم ندارد در درگاه زنبورعسل خستگی و تنبلی معنا ندارد حالا که زنبور نر باشد که دیگر بد تر است برای همین باید ملکه بارور باشد تا تخم زنبوران کارگر بگذارد و کلنی را سروسامان بخشد برای همین باید ملکه را به خوبی پرورش داد تا کلنی پر بار و عالی داشته باشیم .بحث جفت گیری ملکه پیچیده است و باید به درستی انجام شود ابزار مورد نیازآن عبارت اند از :1- نوکلوس(کندو جفت گیری)   2-قاب دارای موم آج شده در عرض 3سانتیمتر (همان قابی که برای جلوگیری از بیکاری کلنی ها استفاده می شود)

زنبور نر در اصل تا km10 بیشتر نمی تواند پرواز کند ولی پرواز زنبور نری تا 45 kmهم گزارش شده ولی اندازه اصلی آن km10می باشد .ملکه باید با نر های کلنی های خوب که دارای محصول خوب و آرام باشند جفت گیری کند که جفت گیری نا خالص ممکن است موجب نا مرغوبیت ملکه می شود برای همین باید خالص با نر خوب جفت گیری کند پس باید منطقه از هر گونه کلنی دیگر در ایستگاه جفت گیری تا شعاع 10کیلومتری پاک باشد و نوکلوس هارا باید در آن جا قرار دهیم .

ابتدا ما 5روز قبل از انجام عملیات تولید ملکه 3 قاب دارای موم عرض 3 سانتی متری را تهیه میکنیم و هر کدامیک را در کندویی قرار میدهیم تا آن را بافته و در آن تخم ریزی کنند و چون آنرا به ابعاد سلول نر می سازند در آن تخم نر میگذارند زمانی که تخم ها در چند روز دیگر در حال تولد اند ملکه هم در حال تولد است و کندو نوکلوس را آماده می کنیم این ابزار از نوع ایرانی کندویی است که سه قسمتی است که هر قسمت آن با تخته چوبی درب گذاری شده در هر قسمت سه قاب جا دارد و درهر قسمت یک قاب نر می گذاریم و به کندویی رفته که می خواهیم از آن بچه بدهد رفته و یک قاب شفیره های در حال تولد با زنبورانش (البته اگر روی آن قاب ملکه باشد باید آن را سرجایش گذاشته و از قابی دیگر استفاده کرد)برای هر قسمت گرفته و درهر قسمت خود قرار می دهیم و قابی دارای ذخیره عسل و گرده را بازنبورانش در داخل هر قسمت قرار میدهیم درب چوبی آن گذاشته و درب اصلی کندو را می گذاریم بعد از به دنیا آمدن ملکه آن را درقفس گذشته و مانند روش توزیع ملکه به هر قسمت کندو می دهیم و به ایستگاه جفتگیری ملکه میبریم تا ملکه جفت گیری کند اگر در مواقعی دیدیدم که هجراتی مومی در کندو است که در آن چند تخم است بدانید به علت کمبود جا ملکه در هر هجره چند تخم میگذارد و اشکالی ندارد و از نقص ملکه نیست بلکه نشانگر بارور بودن کامل آن است

راه حلی برای ساخت کندو جفت گیری

 این راه حل را خودم طراحی کرده ام .به طوری که تخته یونولیت هایی در بازار وجود دارد به قطر cm1که به ابعاد ضلعی که موازی قاب داخل کندو است به تعداد 2 عدد برش داده و در کندو به فاصله های مساوی برای ایجاد فضای مساوی برای هر قسمت قرار میدهیم و روی این سه قسمت یک شبکه مانع عبور ملکه قرار میدهیم این نوعی کندو جفت گیری است که اگر کندو ی جفت گیری در دسترس نبود و یا به دلایلی نتوانستید آن را تهیه کنید از این راه حل استفاده کنید

کلمات کلیدی :